Veikindaréttur
Veikindaréttur felst í því að með vinnu ávinnur launafólk sér vissan rétt til launa í forföllum vegna eigin veikinda eða barna sinna. Um vinnuslys og atvinnusjúkdóma gilda sérstakar reglur.
Laun í veikindum
- Starfsmaður sem verður óvinnufær vegna sjúkdóms eða slyss, á rétt á launum frá vinnuveitanda sínum í tiltekinn tíma. Lög og kjarasamningar kveða á um útfærslu veikindaréttar; fjölda veikindadaga, skilyrði fyrir launuðu veikindaleyfi, og fleira.
- Starfsmaður þarf ávallt að tilkynna um veikindi sín við fyrsta tækifæri og framvísa læknisvottorði fari atvinnurekandi fram á það.
- Ef starfsmaður er frá vinnu vegna sjúkdóms eða slyss, lengur en réttur hans til launa nær, getur hann sótt um dagpeninga úr sjúkrasjóði síns stéttarfélags.
- Þeir sem ekki hafa launatekjur í veikindum geta átt rétt á sjúkradagpeningum frá Tryggingastofnun ríkisins.
Sjúkradagpeningar á vef Sjúkratrygginga
Veikindadagar
- Reglur um fjölda veikindadaga eru misjafnar eftir því hvort um er að ræða kjarasamninga á almennum vinnumarkaði eða opinberum.
- Lágmarksréttur samkvæmt lögum er að fyrir hvern unninn mánuð geti starfsmaður átt rétt á launum í tvo daga í veikindaforföllum.
- Almenna reglan er sú að veikindaréttur launafólks eykst eftir því sem lengur er unnið hjá sama atvinnurekanda. Fjöldi veikindadaga fer þó ekki yfir visst hámark sem er breytilegt eftir kjarasamningum.
- Starfsmaður sem er veikur á meðan orlofi stendur getur átt rétt á viðbótarorlofi en tilkynna þarf um veikindin án tafar og framvísa læknisvottorði.
Veikindi barna
- Foreldrar geta átt rétt á launuðu leyfi vegna veikinda barna sinna yngri en 13 ára. Reglur þar um eru breytilegar eftir kjarasamningum.
- Ef veikindi barns standa lengur en réttur til launa nær, getur foreldri átt rétt á sjúkradagpeningum úr sjúkrasjóði síns stéttarfélags.
- Foreldrar fatlaðra og langveikra barna geta sótt um umönnunargreiðslur frá Tryggingastofnun.
Umönnunargreiðslur á vef TR
Vinnuslys
- Starfsmaður, sem verður fyrir vinnuslysi, á rétt á dagvinnulaunum í allt að þrjá mánuði til viðbótar þeim veikindadögum sem hann á rétt á samkvæmt kjarasamningi. Þetta gildir einnig um atvinnusjúkdóma.
- Ef starfsmaður er óvinnufær vegna vinnuslyss í tíu daga eða lengur á hann rétt á slysadagpeningum frá Tryggingastofnun ríkisins þar til bata er náð eða í allt að 52 vikur. Rétt er að taka fram að á meðan hinn slasaði er í launuðu veikindafríi renna dagpeningarnir til launagreiðanda hans.
Slysatryggingar og -bætur á vef Sjúkratrygginga - Vinnuveitendum er skylt samkvæmt kjarasamningi, að tryggja starfsfólk sitt með slysatryggingu. Ef vinnuslys veldur örorku eða dauða eru greiddar bætur samkvæmt skilmálum hennar.
- Ef orsakir vinnuslyss eru á ábyrgð atvinnurekanda getur starfsmaður átt rétt á skaðabótum.
Vert að skoða
- Slysatryggingar island.is
- Mannauðsmál ríkisins
- Vinnueftirlitið
- Réttindi og skyldur, vinnuréttarvefur ASÍ